SA eskaparate sa tindahan sa alahas, ang diyamante (diamond) maoy labing makatagad sa mga mata. Apan bisan og mahal, mao kiniy alirongan sa kalalakin-ang sapian nga gustong mopalit og talagsaon ug mahalon nga regalo alang sa ilang minahal. Pipila na ba ka pangasaw-onon ang nangumbinser sa mamana kanila nga angay silang palitan og diamond ring aron makita unsa kadako ang paghigugma sa lalaki ngadto ni babaye?

Kaniadto sa wala pay 1930, ang diyamanteng singsing panagsa ra ipanghatag isip engagement ring. Ang opals, rubies, sapphires ug turquoise maoy labing exotic gems nga iregalo ngadto sa pangasaw-onon. Apan sugod niadtong 1940, nausab ang hunahuna sa katawhan sa panginahanglan nila sa mahalong mga bato. Nataga ang katawhan sa kampanya sa anunsiyo sa De Beers nga “A Diamond is Forever” nga maoy lig-ong nagdugtong sa diyamante sa aspetong romansa. Ug labi pang mikubit ang katawhan sa laing anunsiyo nga ang diyamante angay isipong kabilin sa pamilya ug angayng itago. Tungod niini ang mga nakahupot nag diyamante dili na mobaligya sa ilang mga nahuptan ngadto sa mga jeweler o ngadto sa ubang mga tawo nga nagpasakag samot sa panginahanglan sa bag-ong diyamante ug bili niini.

Unsa ba gayoy naa sa diyamante nga daghan man gayod ang nangandoy niini nga makaangkon sa tibuok nilang kinabuhi. Ang diyamante yano man lang unta nga karbon sa konsentrado niining porma. Kining karbon usa sa daghang komun nga elemento sa kalibotan ug usa sa upat nga mahinungdanon alang sa kalungtaran sa kinabuhi. Gani, ang tawo anaa may sobra sa 18 porsento sa karbon sa iyang lawas nga mahisagol usab sa hangin sa iyang pagginhawa.

Segun sa panukiduki sa mga siyentista, ang mga diyamante maporma mga 100 ka milya (161 ka kilometro) ilawom sa yuta ubos sa pagsag-a sa eksaktong presyur (435,113 pounds per square inch) ug kainit labing kubos (752 degrees Fahrenheit o 400 Celsius)nga makapausab sa karbon ngadto sa pagka diyamante.

Kasagaran sa mga diyamante nga atong makita karon naporma mga milyon kondili man bilyon na ka tuig ang milabay. Ang kusog nga pagbuto sa magma maoy nagdala sa mga diyamante sa ibabaw sa yuta, nga nagmugna og kimberlite pipes, gingalan sa Kimberly, South Africa, diin una kining nakaplagan. Asulon nga bato ang kimberlite nga maoy pangitaon sa mga minero sa ilang pagpangaplag og bag-ong deposito sa diyamante.
Mahimo usab nga makaplagan ang mga diyamante sa kasubaan. Kini ang mga diyamante nga naggikan sa kimberlite pipes, apan nabalhin sa liboan ka milya gikan sa orihinal niining lokasyon gumikan sa heyolohikal nga aktibidad. Makaplagan ang kadaghanan sa mga diyamante sa Australia, Borneo, Brazil, Russia ug pipila ka nasod sa Aprika apil na ang South Africa ug Zaire.

Ubos sa grabeng kainit ug presyur, maporma ang daw kristal nga karbon ug labing gahi nga mineral nga diyamante ra usab ang makagaras. Ang diyamante nga makaplagan kinahanglan nga iproseso aron makamugna og magkidlap-kidlap nga bato nga andam nang ibaligya sa merkado. Ang dili mabaligya sa jewelry store, gamiton sa mga industriya alang sa drill bits o panghiwa sa salamin, diyamante ug ubang mahalong mga bato.
Nagbaton usab og ubang elemento ang diyamante nga maoy makaapekto sa bulok niini. Gani, nagtuo man kita nga kini tin-aw nga bato apan aduna usab niiniy bulok asul, itom, berde, pink ug biyoleta nga maoy talagsaon ug pangitaon.

Sa daghang mga nasod sama sa Amerika ug Japan apil na ang Pilipinas, walay laing mahalong bato nga makalabaw sa pagsimba sa katawhan sa diyamante. Apan ang tinuod ang diyamante dili matawag nga talagsaon kaysa ubang mahalong mga bato. Nahitabo lang nga nagnihit ug mitaas ang presyo niini tungod kay kadaghanan sa mga merkado sa diyamante gikontrolar sa De Beers Consolidated Mines, Ltd., nga nagabase sa South Africa.

Ang kinaiyahan maoy tagmugna sa diyamante apan ang tawo maoy magpahimo niining artipisyal ug dili kasarangan nga maoy nagpataas sa panginahanglan. Ipaagi kini sa hataas, makuti nga proseso sa pagpahamis gikan sa hanggas nga porma sa pagkakuha gikan sa yuta hangtod nga makitang giladlad sa jewelry store ug paliton.
Apan bisan pa og purong karbon ang diyamante mapalit, magpabilin kining mistiko ug pangitaon tungod kay nakagamot na sa kadaghanan nga "A Diamond is Forever."

NAHIBAW-AN ug gihatagag dakong pagtagad ang bulawan (gold) sukad pa sa karaang panahon. Kini ang unang metal nga gigamit sa tawo ug dakog bili alang sa pagdayan-dayan ug mga ritwal. Kadaghan kini lakbiti sa Karaang Testamento. Mahinungdanon na kini panahon pa ni King Midas ngadto na sa pagkaestablisar sa giingong sensilyong bulawan sa Lydia sa mga tuig 643 ug 630 BCE.

Makaplagan kini nga natural apan usahay makaplagan usab nga kahilambigit sa pilak. Mahimo usab gani kining makaplagan sa dagat. Segun sa panukiduki sa mga sayantist, adunay 1 ka miligramo sa natunawng bulawan sa matag tonelada sa tubig-dagat. Apan ang pagkuha niini dakog gasto kaysa bili sa bulawan nga makuha.

Dalag, sinawon ug humokon kini nga metal nga labing daling mapilpil sa gusto natong porma kaysa ubang mga metal nga atong gigamit sa kasamtangan. Gani, ang usa ka onsa niini mahimong mapilpil ngadto sa 300 square feet.

Ang puro nga bulawan humok ug kasagaran isambog sa ubang mga metal sama sa silver, copper, platinum ug palladium aron mousbaw ang iyang kalig-on. Ilabina kon himoong alahas diin ang gidaghanon sa bulawan sa usa ka alahas gisukod sa carat. Pananglitan, ang 24 carat nagpasabot og puro nga bulawan. Gigamit usab kini sa mga dentista sa korona sa ngipon.

Ang bulawan usa ka maayong konduktor sa init ug elektrisidad ug dili matay-an kon maekspos sa hangin, mao nga magamit isip elektrikal konektor ug sa printed circuit boards. Maayo usab kining replektor sa infrared radiation ug mahimong gamiton nga panagang sa mga sakwangan ug dagkong bilding gikan sa kainit sa Adlaw. Ug tungod kay maayong replektor sa infrared ug visible light, gigamit kining protective coating sa daghang artipisyal nga mga satelayt ug sa helmet sa mga astronot aron malikayan ang pagkabuta gumikan sa kahayag sa Adlaw.

Sa nanglabayng katuigan, gihimo kining sukdanan sa bili sa salapi nga gigamit sa International Monetary Fund (IM) ug sa Bank for International Settlements (BIS). Apan bisan og ang kadaghanan sa mga nasod wala na mogamit niini isip monetary standard, popular gihapon kini nga investment option alang niadtong nabalaka sa ilang mga kabtangan nga nabug-os lang sa salaping papel. Ang Bangko Sentral maoy tighipos sa reserbang mga bulawan isip store of value diin ang kinadak-ang depositohanan sa bulawan sa pormang bar, ingots o plates mao ang U.S. Federal Reserve Bank, sa New York.

Ang bulawan kalambigit usab sa kadaotan. Dili ba ang bulawang baka mao may giilang simbolo sa pagpanamastamas ug pagrebelde ngadto sa Ginoo. Hinuon sa patuo-tuo sa pagkakaron, ang bulawan giingon nga maayong panagang sa mga demonyo ug uban pang mga disipulo sa kangitngit.

Ang bulawan nahilambigit usab sa mga anibersaryo, ilabi na sa 50 ka tuig sama sa anibersaryo sa kasal, golden jubilee ug uban pa. Ug duna say mga tawo sama kang John Chrysostom nga gitawag nga adunay baba nga bulawan tungod sa kamaayo niining molibkas sa mga pulong sa iyang mga pagpamulong.

Ang tawo nagkinahanglan og espesyal nga award aron maagni sa pagbansay sa tibuok niyang kinabuhi alang sa usa ka higayon sa pagpamatuod sa iyang pagkabanggiitan. Ug ang iyang dakong kalamposan kasagaran gantihan gayod og bulawan, sa porma nga medalya ug dekorasyon dili lang sa SEA Games apan hasta usab sa Asian Games, Olympiyada ug Nobel Prize.

Sukad pa sa kanhiay gigamit kining simbolo sa kahinlo, kahalangdon ug uban pang pang pagdumala nga kalambigit niini ug hangtod na karon. Dili ba ang mga hari sa kanhiay inawgurahan man ubos sa senyas sa sagradong lana ug bulawang korona, diin ang ulahi nagsimbolo sa walay pagkapalong nga kahayag gikang sa langit ug mao nga ang Kristiyanong hari giingon nga adunay divinely inspired nga awtoridad?

Ug sa pagkakaron, tingali mangutana ka kon nganong ang mga kaslon mosul-ob man gayod og singsing nga ginama sa bulawan. Kini tungod kay ang bulawan dili maapektohan sa pagpangligdas sa panahon, mao nga gikonsiderar nga angayang materyal alang sa adlaw-adlawng pagkutkot ug metapora sa usa ka relasyon.