NIADTONG 600 BC gipasigarbo sa mga Babylonian ang ilang Hanging Gardens of Babylon mao usab ang mga Aztecs sa 11th century sa ilang Floating Gardens. Kini ang giingong unang mga pagsulay sa teknolohiya sa hydroponics. Ang siyentipikanhong panukiduki bahin niini nasugdan niadtong 1699 ni John Woodward sa England nga nagpatubo og tanom sa tubig nga gidugangag nagkadaiyang matang sa yuta. Gisundan kini nila ni Sachs ug Knop, duha ka plant physiologist nga German, nga nagpatubo og tanom sa yanong solusyon sa organikong asin. Apan nahingpit lang kini ni Professor Gericke sa University of California, Davis niadtong 1929 sa dihang nagpatubo siyag kamatis sa tubig nga ang pagtubo labaw pa sa kamatis nga gitanom sa yuta. Gitawag kini niyag hydroponics, gikan sa Greyigong hydros (water) ug ponos (labor), kun working with water.
Kining panukiduki ni Gericke mikatap sa tibuok kalibotan. Nanuyhakaw karon ang daghang hydroponic home garden ug komersiyal nga pagpananom gamit ang maong teknolohiya. Bisan gani sa hilit nga mga baryo sa atong kapupud-an, ang mga ginang sa panimalay dugay nang misagop niini, apan wala lang nila mahibaw-i nga usa na diay kadto ka paagi sa hydroponics gardening.
Sa hydroponics, ang magtanom mogamit og patuboang medyum nga magsilbing luna nga tuboan sa gamot. Nagkadaiya ang mga materyales sa patuboang medyum nga gigamit nag-apil na sa rockwool, bunot (coconut coir), graba, bunbon o bisan unsang materyales kay bisan gani ang hangin mahimo mang patuboang medyum. Daghan ang mga paagi sa pagpatubo og tanom pinaagi sa hydroponics apan bisan unsang sistemaha ang gamiton, giseguro sa mga nanagtanom nga mahatagag pagkaon, tubig ug hangin ang gamot.
Apan ang mga gamot sa tanom dili makakuhag nutrina sa patuboang medyum kondili sa nutrient solution (water and fertilizer mixed). Mao nga labing importanteng butang sa hydroponics ang nutrient solution nga angayng isagol sa tubig. Ang kasamtangang mga abono dili paigo tungod kay kulang sa ubang mga elemento nga gikinahanglan sa tanom nga sarang makuha gikan sa yuta. Apan mahimo kini sa espesyal nga hinimong hydroponics fertilizer.
Gikinahanglan alang sa himsog nga pagtubo sa tanom ang calcium, magnesium, sulfur, boron, cobalt, copper, iron, manganese, molybdenum ug zinc. Bisan og diyotay lang ang gikihanglan sa tanom, kini nga mga nutrina mahinungdanon kaayo. Kay kon wala kining trace elements, ang mga tanom magkasakit depende sa unsay kulang nga micro-nutrients.
Ang nutrient solutions kinahanglang masuplay sa igong gidaghanon ug hustong pagkabalanse sa mga elemento sama sa nitrogen, phosphorus, potassium ug ubang mga mahinungdanong nutrina nga kasagarang makita sa yuta.
Sa hydroponics sayon kaayo ang pagkontrolar sa tanan nga madawat sa tanom, sama sa nutrina, tubig, kahayag, hangin ug uban pa. Sa mga tanom nga anaa sulod sa balay, ang panginahanglan og kahayag sa tanom mahulipan sa artipisyal nga paagi.
Sayon rang ipahimutang ang sistema sa hydroponics alang sa pag-garden sa balay ug makaani og dekalidad nga mga tanom. Barato ra ang mga kahimanan ug ang sistema mahimong mabuhat lang sa balay gikan sa komun nga mga materyales nga makita sa bisan diing hardware store.
Kining paagi sa pag-garden dako kaayong bentahe alang sa panimalay ug komersiyal nga paggamit. Ang mga tanom tipikal nga himsog, daling mahingkod ug makaokupar lag gamayng espasyo. Dili na usab magkaproblema sa mga dangan ug peste busa ang mga nutrina makanunayong mabahog ngadto sa gamot.
Ang mga tanom mahimong mapatubo nga magsutsot ug mahimong makatanom sa daghang higayon sa usa ka tuig kaysa luna sa yuta. Tungod kay water-based, posible usab nga buhatong awtomatik ang sistema sa hydroponics aron kon wala ang tig-atiman sa hataas nga panahon, dili magutman ang tanom. Ang tubig nga gigamit mahimong magamit pag-usab sukwahi sa tradisyonal nga paagi diin ang kadaghanan sa tubig mawala sa pag-alisngaw ug pagdagayday sa ubos nga bahin sa yuta. Dili pareho sa mga tanom sa yuta nga labing taas 10 porsento lang sa tubig ang magamit, ang mga tanom sa hydroponics episenteng mogamit sa tubig.
Daghan na ang naikag sa hydroponics komersiyal man kini o dili tungod kay menos ang gasto niining paagi sa pagpananom ilabi na sa produksiyon sa pagkaon. Maghatag kinig malungtarong solusyon sa mga mag-uuma nga nagkaproblema sa yuta ug kondisyon sa klima. Magpahigayon kini sa dugang kontroladong palibot alang sa pagtubo sa tanom kaysa diha sa yuta. Ang mga tanom mahimong anihon sa hamubong panahon nga kasagaran taas ang kalidad nga magpadakog kita sa nagtanom.
Apan bisan og dakog ikatabang ang hydroponics sa mga mag-uuma, nga usa sa mga sanga karon sa agrikultura, aduna usab kiniy mga problema. Sa dinagkong pagpananom, ang hydroponics mahimong dugang komplikado ug gastoso kay mogamit na mag kompyuter ang mag-uuma sa pagkontrolar sa dagayday sa tubig, nutrina, kahayag ug uban pa nga madawat sa mga tanom.
Hinuon, sayon ra kini kon himoon sa ginagmayng pagpananom. Mahimo lang kining komplikado o yano depende sa abilidad sa nagtanom ug panginahanglan niini. Ang usa ka tanom sa yano nga sistema sa hydroponics makaanig dako kaysa gitanom sa yuta labaw na gyod ang abante nga mga sistema.
Halos tanang tanom mapatubo sa hydroponics, apan ang ubang tanom labing motubo kaysa uban ug gilimitahan kini sa gikinahanglang pisikal nga suporta. Sayon ra usab kining himoon. Mahimo man gani kining buhaton lang sa usa ka bata sama sa pagpananom og orchids.
Sa kinatibuk-an, ang hydroponics usa ka masaarong teknolohiya sa pagpananom. Tungod niini, ang tawo mahimong magpatubo og tanom sa bisan diing dapita, gikan sa Antartica (diin ang salad nga mga utanon gipatubo sa unom ka buwan nga pulos gabii) ngadto sa ilawom sa minahan sa uling. Dakog kinig kagamitan sa mga mag-uuma sa mga dapit nga nihit og tubig ug lisod ang transportasyon sa abono. Sa Tunga-tungang Sidlakan, sa Afrika, sa Australia ug sa mga disyerto sa Amerika, ang hydroponics maoy labing praktikal nga paagi sa pagpatubo sa mga tanom. Gani mapuslanon man kini bisan sa kawanangan (sakay sa mga sakwangan) diin walay yuta ug mahal ang tubig. Dinhi sa ato, hinay-hinay nang nabatyagan sa mag-uumang Pilipino ang kamapuslanon niini.
7 years ago
0 comments
Post a Comment