Usa ka Rosas Mibuswak sa Industriya sa Pagmanokan

ROSITA L. NAJE
Poultry
Burabod, Castilla, Sorsogon


Usa ka Rosas Mibuswak sa Industriya sa Pagmanokan

Nganong motrabaho sa uban, kon makahatag kag samang panahon ug kakugi sa imong kaugalingong negosyo?

Kining hunahunaa maoy nakatukmod kang Rosila L. Naje sa pagresayn sa iyang trabaho isip manedyer sa usa ka 20-sow farm sa Sta. Teresita, Lemery sa Batangas ug nagtukod og kaugalingong manokan. Samtang nalingaw siya pagdumala sa nagkadakong farm, ang iyang suweldo dili paigo kaniya ug sa iyang pamilya.

Napamatyag ni Naje nga aduna siyay igong katakos sa pagdumalag malamposong pangarasti tungod kay nakatapos man siya sa Bachelor of Science in Agricultural Technology nga nag-major og Animal Husbandry ingon man kasinatian sa pagdumala.

Sa suporta sa iyang iyaan kinsa mihatag kaniyag puhunan, nagsugod siya uban sa 300 ka mangitlogay sa tuig 2003. Unya pagka 2006, mikalipikar siya isip usa sa mga una nga tig-implementar sa NAFC-Congressional Oversight Committee on Agriculture and Fisheries Modernization Young Farmer Program.

Nakapuhunan siyag kinatibuk-ang P400,000 – P145,000 sa equity, P180,000 nga pahulam gikan sa Quedancor ug usa ka grant nga P75,000.

Lakip sa program package ang ekstensibong bansay-bansay kabahin sa chicken egg layer technology sa Central Luzon State University ubos sa pag-esponsor mismo sa NAFC.

Uban sa iyang kusganong kabubut-on ug determinasyon, si Rose malamposong midebelop sa umahan gikan sa sinugdan, tentatibong mga lakang. Ang iyang umahan karon aduna nay tulo ka layer nga gambalay nga makaahom pag-akomodar og 2,000 ka mangitlogay ug laing two brooder houses.

Kolektahon ni Rose ang mga itlog mabuntag ug unya iya kining klasehon agad sa gidagkoon. Iyang lainon ang nangabuak nga mga itlog ug prosesohon kini nga leche plan ug puto. Makatigom siya karon og average nga 500 ka tray kada semana, diin iya kining ibaligya sa adlawng tingtabo sa duol nga mga merkado sama sa Cumadcad, Macalaya ug Poblacion.

Tigdeliberan usab siyag mga itlog sa Provincial Hospital sa Sorsogon, sa Multi-purpose cooperative sa Sorsogon State College ug sa PAFC DA sa Sorsogon.

Mokita pa gayod siyag dugang income gikan sa pagbaligya sa mga basiyong sako sa feeds ug sa gipang-cull nga mga manok. Namalit usab siyag mga itlog sa itik sa lokal nga mga mag-uuma aron himoong salted egg. Misulay usab siya pagbuhig pullets nga iyang gipamaligya sa interesadong poultry raisers sa ilang barangay. Nananom usab siyag mga utanon sama sa batong ug nagpaabang og mga ekipo sa panguma.

Gikan niining maong patigayon, nakahimo siya pagbayad sa iyang utang sa takdang tingbayad sa Quedancor ug nakapalit og generator aron dili mabalda ang power supply, usa ka motorsiklo ug usa ka traysikol nga panghakot ug pangtumod sa mga produkto sa manokan.

Gipahat niya ang iyang mga panalangin pinaagi sa iyang pagka aktibong batan-ong lider. Nagpasiugda siyag daghang proyekto sama sa feeding program alang sa malnuris nga kabataan sa Burabod ginamit ang mga egg-based menu; ug nag-introdyus og mga income-generating project sama sa handicrafts gikan sa kabhang sa itlog; pagpanghimog leche plan ug carbonized rice hull.

Ang Naje Chicken Egg Layer Enterprise akreditado usab sa TESDA isip ilang partner sa industriya. Ang iyang umahan nagsilbi usab isip showcase farm ngadto sa mga estudyante sa beterinarya ug teknolohiya sa panguma sa Sorsogon State College, Castilla Campus ug ngadto sa nagkadaiyang lakbay aral groups. Gawas niini, si Rose ginadapit usab isip resource speaker sa mga agriculture fora, bansay-bansay ug mga seminar.

Ning mao niyang mga pakigpulong, gidasig niya ang bag-ong subol nga mga entrepreneur kinsa nanagtuo sa ilang mga abilidad sa pagsulayg taak sa pag-atiman ug pagpalambo sa ilang kaugalingong kompaniya. Kon nahimo niya kini, ang uban makahimo usab.


Mga Tip

• Ang umahan ni Naje limpiyo ug masinugtanong nagtamod sa mga lagdang pangkalikopan. Dili ka makapanimaho bisan gamay na lang baho sa iti. Nakadiskobre siya sa paggamit sa carbonized rice hull isip pangwagtang sa baho ug pangsuhop sa kaumog sa mga iti sa manok. Kolektahon niya ang mga hugaw ug paughon. Uban sa iyang teknolohiya, gimintinar niya ang limpiyong kalikopan ug naghatag og income generating project alang sa 4-Hers sa Burabod.
• Pagahatagan usab niyag multivitamins ang iyang mga manok kaduha sa usa ka bulan ug antibiotics kausa sa usa ka bulan depende sa tempo. Giseguro usab niya nga mapatuktok ang mga manok sa hustong higayon uban sa hustong gidaghanon sa lawog.