Pangandoy Ni Gob. Edgar Chatto Alang Sa Mga Bol-anon

GIPANGUNAHAN karon ang Bohol sa usa ka bisyonaryo nga lider. Usa ka lider nga nanguna sa mga Bol-anon sa pagmartsa paingon sa kalamboan sa walay pagpihig, sa bisan unsang bantang man sa kinabuhi nahilulan.

Gibutyag ni Gobernador Edgardo “Edgar” Migriño Chatto sa akong pakighinabi niya niadtong Enero 26, 2011 didto sa Bohol Tropics Resort ang dako niyang pangandoy sa mga Bol-anon.

“Dako nakong pangandoy nga masulbad ang kawad-on sa kadaghanang Bol-anon. Mawa ang kawad-on sa kadaghanang banay ug pareho ang angat sa kaugmaran sa tanang Bol-anon,” direktang butyag sa bag-ong gobernador.

Gusto niyang mausab ang tuyok sa panghitabo sa pagpanglangyaw sa mga Bol-anon ngadto sa ubang dapit aron mangita og trabaho pinaagi sa paghatag og oportunidad sa panarbaho su’d sa lalawigan.

“That’s a long tall order but we have to take a big leap. I think that is very realizable. Basta ang atong mga programa sa atong katawhan maimplementar lang, dili halayo ang katumanan sa atong mga pangandoy,” sa gobernador pa nga masaligon.

Sa pagmartsa sa kalamboan, gitutokan karon ni Gob. Chatto ang HEAT kun Health, Education, Agriculture ug Tourism.

Panglawas
Dili ikatago nga daghan sa mga Bol-anon ang nanginahanglan karon og dekalidad nga tambalanan ug mga tambal sa pag-atiman sa maayong panglawas. Niini, gipalig-on sa gobernador ang mga rural health unit nga magsugod diha sa primary health level sa kabarangayan. Gihingusgan usab niya ang pag-angat sa kalidad sa napulo ka district hospital sa lalawigan. Gusto niya nga ang tanang mga Bol-anon nga anaa sa indigent makasulod sa Philhealth nga mahimong makadugang usab sa kita sa ospital nga gipanag-iya sa kagamhanan sa lalawigan.

Edukasyon
Ang edukasyon usa ka dakong behikulo nga magpahigayon aron mas sayon ang pag-angat sa panginabuhi sa mga Bol-anon. Ug kini wala mapapas sa panan-aw ni Gob. Chatto. Gihingusgan usab niya karon ang pagpalig-on sa sistema sa edukasyon sa lalawigan. Gitawag niya kini nga usa ka progressive, prosperity program.

“We don’t like to call it poverty program, but progressive program. Dili ko gusto nga magpabilin ang poverty program sa hunahuna sa atong katawhan,” tug-an sa 50 anyos nga gobernador.

Bisan og 93 porsento sa mga Bol-anon ang literate, nakita sa gobernador sa mga datos nga diyotay lang sa mga nakatapos sa hayskol ang ming-eskuyla sa kolehiyo o nakapanarbaho man lang tungod sa kakulang sa hibangkaagan nga gikinahanglan sa pagpanarbaho.

Niini, gilatid niya ang pag-implementar sa Dynamic Learning Program karong tuig tingklase 2011-2012 sa tanang eskuylahan sa hayskol sa tibuok lalawigan. Ang Dynamic Learning Program nga gipasiugdahan sa magtiayong Christopher ug Ma. Victoria Bernido, maoy naghatod sa kanhi mga propesor sa Unibersidad sa Pilipinas nga modaog og Magsaysay Award sa miaging tuig. Kining maong sistema sa pagpanudlo gibahin sa 70 porsento nga activity ug 30 porsento nga lecture/discussion, nga kasagaran mga eksperto sa nasod ang magpahigayon og mga lektyur pinaagi sa video. Ang mga tinun-an makat-on nga independente tungod kay ang matag aktibidad ihatag nga tin-aw ug may tumong ang pagkat-on.

Gusto sa gobernador nga mapalig-on ang kapasidad sa mga nakatapos sa hayskol aron dunay mas maayong kahigayonan nga mokuhag kurso sa kolehiyo. Pasignunot niini, palig-onon usab niya ang technical vocational education diha sa hayskol aron kon ugaling dili makaeskuyla sa kolehiyo, duna nay gibatonang kahibalo nga mahimong magamit sa pagpangaplay og trabaho.

Agrikultura
Sa Bohol, naglawod ang tabunok nga yuta nga napasagdan ug wala mokita. Kadaghanan man god sa mga Bol-anon ilabi na ang mga batan-on, mas gusto nga manimpalad sa Manila ug ubang dagkong dakbayan sa Pilipinas o sa abroad sa pagbugtaw sa ilang tingusbawan. Apan wala nila madiparahi nga ang bulawan mahimo usab makita sa kaugalingon nilang yuta.

Niini, gipahimug-atan sa gobernador ang kahinungdanon sa pagtikad sa yuta. Usa kini ka hinungdan nganong gipanghingusgan karon sa gobernador ang pagpromot sa pagpananom ilabi na sa organic farming sa tibuok lalawigan. Nakig-alayon ang iyang opisina ug ang Bohol Agriculturist Office sa Department of Agriculture ug sa kalambigit nga mga ahensiya sa pag-ugmad sa agrikultura sa Bohol.

“Basta motikad lang sa yuta ug maningkamot ang mga Bol-anon, may paingnan gyod ang tanan. Ang importante lang nga mahatagan sila og kahigayonan nga ma-access ang mga serbisyo sa kagamhanan,” matod sa gobernador.

Ug isip usa ka lider nga nagpromot sa pagpanguma, nananom usab og mga high-value vegetable ang gobernador sa ilang yuta sa Balilihan.

Turismo
Dili ikalikwad nga ang turismo usa sa mga makina nga magpaandar sa pagpatubo ug pag-ugmad sa Bohol. Niini, gipalapdan pa niya karon ang pagpromot sa Bohol isip usa ka luwas, hinlo ug nindot nga duawon sa mga turista, langyaw man ug lokal. Labi pa niyang gipasibantog karon ang Chocolate Hills, ang Loboc River Cruise, ang Avatan River Cruise, ang whale and dolphin watching, ang puti nga mga bunbon sa Panglao, ang hinlo ug tin-aw nga dagat nga nindot kaligoan o mag-scuva diving, mga historical site ug uban pa. Nakita niya nga ang turismo usa sa maghatag og dakong oportunidad sa pagpanarbaho sa mga Bol-anon.

Ug kay daghang turista ang magpangita og available health services sa mga dapit nga ilang adtoan, gihingusgan usab karon ang pagpahimpos sa Holy Name University Hospital ug Community Medical Center.

Sugibuhi
Si Edgardo Migriño Chatto nga usa ka abogado, gipanganak niadtong Pebrero 21, 1960 ni Mrs. Victoria Migriño, asawa ni kanhi Mayor sa Balilihan Eladio Chatto. Nagsugod ang iyang karera sa politika isip board member sa lalawigan sa Bohol nga nagrepresentar sa sektor sa kabataan isip presidente sa Kabataang Barangay (1980-1986). Sa 1988, napili siyang mayor sa lungsod sa Balilihan nga nagsilbi hangtod sa 1996. Nahimo siyang bise gobernador sa Bohol ug nagsilbi gikan sa 1995 hangtod sa 2001. Gikan sa 2001 hangtod sa 2010, nagsilbi siyang representante sa Unang Distrito sa Bohol didto sa hawanan sa Ubos Balay Balaoranan. Ug sa Mayo 10, 2010, napili siyang ika-25 nga gobernador sa Bohol.

Pipila sa mga pasidungog nga nadawat ni Gobernador Edgar M. Chatto ang mga mosunod:
* Most Outstanding Youth Leader of Bohol - Philippine National Red Cross
* Most Outstanding Mayor of the Philippines (1991)
* National Presidential Leadership Award for Outstanding Youth Leaders - (Parangal sa Pamumuno), 1995
* Doña Aurora Aragon Quezon Award for Highly Distinguished Leadership in Promoting Humanitarian Objectives (1997) -Philippine National Red Cross
* Most Outstanding Vice Governor of the Philippines (1997) - League of Vice Governors of the Philippines
* One of the Ten Outstanding Boholanos Around the World (TOBAW) 1998- Confederation of Boholanos in the USA and Canada (CONBUSAC) and the First Consolidated Bank (FCB)
* One of the Ten Exemplary Individuals for the Visayas and Mindanao (2000) - Ramon Aboitiz Foundation, Incorporated (RAFI)
* National Centennial Lingkod Bayan Awardee for Outstanding Work Performance (2000) -Civil Service Commission

Si Gobernador Edgar Chatto naminyo kang Maria Pureza Veloso Chatto diin duna siyay usa ka anak-babaye, si Esther Patrisha Veloso Chatto.