ANG MANUNUNOD

NAG-ASOD ang gininhawa ni Fidel nga mihunong sa pagbaklay. Gipahiran niya ang nagduas nga singot sa iyang agtang , nawong ug liog sa bulok tsokolateng panyo. Nalantaw niya sa unahan ang giingong mansiyon ni Don Enrico nga gitudlo kaniya sa gikahinagbong babaye sa dalan. Naglinya ang mga tawo paingon sa usa ka dakong puthawng ganghaan.

Hataas ang linya sa mga tawo. Sa iyang banabana mao kadto ang linya sa mga aplikanteng gustong mahimong manununod. Desente ug tahor silang tan-awon. Dunay nagkurbata. Dunay nag-barong. Nagsinaw-sinaw ang ilang mga sapatos. Dunay morag gi-hepa. Nagkidlap-kidlap ang mga alahas nga gipangsul-ob kon matandangan sa silaw sa Adlaw. Dihay usa nga mora nag gilikosag uhipan sa liog sa gisul-ob nga kuwentas.
Tandi sa panapot sa mga tawo nga iyang nakita, layo ra gyod siya sa kumingking. Naglibog siya kon iya bang ipadayon ang tuyo o mobalik na sa iyang agi. Nagbinitaray ang duha ka puwersa sa iyang kahiladman. Ug sa kaulahiay midaog ang usa. Milakang siya nga giagbayan sa nipis nga paglaom.

“FIDEL! Fidel! Maayong balita, Fidel!” naglanog-lanog ang tingog sa iyang Nanay Sining nga miabot gikang nagtumod og kamote ug ganas sa lungsod.

“Ang unsa ba god, Nay? Mibarato na ang gasolina, ang asin, ang sardinas, ang abono?” ni Fidel nga miundang pagbaid sa sundang ug milingi sa inahan.

“Ay, dili na mao, Dong, uy.”

“Unsa man diay, Nay?”

“Usa ka Don Enrico nga taga lungsod ang nagpabandilyo nga nangita siyag lalaki nga himoon niyang manununod sa iyang katigayonan. Ang interesado kinahanglang makigkita kaniya ug magbisteg maayo.”

“Wa diay siyay kadugo? Ang iya diayng asawa, mga anak o paryente diay? Nganong mangita pa man siyag lain?”

“Patay na kuno ang asawa sa don ug wala na kiniy anak. Wala na usab kiniy paryente dinhi sa Pilipinas. Ang nailhan niyang paryente tua na sa Amerika nanimuyo.”

“Pila na kahay edad anang Don Enrico, Nay?”

“Di nato maseguro. Wa pay nakakita sa don nga taga Sityo Bulawan. Pero sulayig adto, Dong, Pamasin.”

“Di kaha ulaw, Nay? Mao ra gyoy tarong nakong masul-ob ang igsisimbahay nga polong Fruit the Look pares adtong pantalon nga Bendo nga imong pinalit sa wala pa mamatay si Tatay sa 2000. Hinuon bisag hilis nag lapalapa, makasugakod pa ang Tibay.”

“Ay, sulayi lang god,” ni Nanay Sining niya dayong saka bitbit ang kinompra nga gisulod sa net bag.


HADUOL na siya sa tumoy sa naglinya sa dihang may misitsit.

Milingi si Fidel. Usa ka tigulang lalaki, kalkag ang buhok, naglago ug buslot-buslot ang t-shirt og purol. Naglubog kini sa yuta. Morag makililimos. Mikaway kini kaniya.

“A-ako?” ni Fidel nga ang tuong kamot mitudlo sa iyang dughan.

“Oo. Ikaw,” hinayng tubag sa tigulang.

Miduol si Fidel.

“Ngano man, Iyo?”

Wala dayon motubag ang gipangutana. Mitutok kini kaniya. Gisuhid ang tibuok niyang pamayhon. Unya…

“A-akoa na lang nang imong sinena… pantalon… ug sapatos, Undo.”

Nakalurat si Fidel sa iyang mga mata ug nakanganga ang iyang baba sa gipamulong sa tigulang.

“Dili mahimo, Iyo. Makigkita kong Don Enrico.”

“Maluoy ka tawon, Undo.” Maluyahon ang mga mata sa tigulang nga mitan-aw kaniya. Nasingo niya ang angtod nga baho sa tigulang. Nakita niya nga gisi ang ubos nga pundiyohan sa purol niini. Nangitom ang mga tiil nga way hapin. Natandog ang kasingkasing ni Fidel. Milingo-lingo siya. Dugay siyang naghinuktok.

Didto sa bukas nga ganghaan, nakita niya nga migawas kadtong lalaki nga ang kuwentas sa liog morag uhipan. Nagbagutbot kining migawas. Gitudlo-tudlo ang mga nakaputig sinena nga nagbantay sa ganghaan. Sa hunahuna ni Fidel, kon wala makapasar ang maong lalaki sa panukdanan sa don, siya pa kaha?

Milingi siya sa tigulang. Mitan-aw usab kini kaniya. Nagkatinutokay sila. Unya inanayng milihok ang mga kamot ni Fidel. Gihubo niini ang mga gipangayo sa tigulang.

“Pasensiya ka na niini, Iyo,” ni Fidel nga mitunol sa gipanghubo ngadto sa tigulang.

“D-daghan kaayong salamat, Undo. Daghan kaayong salamat.”

Mitindog ang tigulang og namidpid sa sementadong koral paingon sa likod sa mansiyon hangtod nga nawala na sa iyang panan-aw.


NAGPANDAY-PANDAY si Fidel sa unsay isugid sa iyang Nanay Sining inig-abot niya sa ilang payag. Layo-layo na ang iyang nabaklay sa dihang may misinggit. Usa ka tawo ang nakita niyang nagdagan paingon kaniya. Mihunong si Fidel.

“Bay,” sa tawo paghiduol na kaniya.

“Pasudlon ka ni Don Enrico sa mansiyon.”

"A-apan mopauli na ako sa amoa.”

Gitugkag kabalaka si Fidel. Nakasala ba siya sa don? Apan wala siyay nahimong sala?

“Ayaw nag daghang langas. Uban nako.” Giagbayan siya sa tawo. Nag-ukon pagsulod si Fidel sa bukas nga pultahan sa mansiyon.

“Dayon, Undo. Dayon,” matod sa tag-iya sa tingog nga miduol kaniya. Misiga ang iyang mga mata pagkahinu’ng sa tag-iya sa tingog. Gisul-ob sa tawo ang gihatag niya sa tigulang. Gikipat-kipat ug gilugod niya ang iyang mga mata pagsuta kon wala ba siya limbongi niini. Apan wala gayod.

“Daghan kaayong salamat sa imong gihatag kanako, Undo. May bugti ang imong kaayo.” Ug gipikpik ang iyang abaga. Pikpik nga mibugaw sa iyang kabalaka.


(KATAPOSAN)