Tubig-Talino: Dakog Ikatabang Aron Malikayan Ang Iodine Deficiency Disorder

ANG "Tubig Talino" mao ang mainom nga tubig nga abunda sa iodine nga ang baho ug kahumot susama sa ordinaryo nga tubig. Usa kini ka ilimnon nga makapapresko sa pamatyag sa lawas nga hinimo gikan sa sinagol nga distilled o purified o ordinaryo nga tubig ug "Water Plus + I2" nga dakog ikatabang aron malikayan ang iodine deficiency disorder (IDD). Gawas niini, usa usab kini ka maayong ilimnong tubig panahon sa emerhensiya ug kalamidad.

Ang 5 ml sachet o 15 ml nga botelya sa "Water Plus + I2" nga gisagol sa 20 ka litrong tubig igo na nga makatubag sa panginahanglang lebel sa iodine sa mainom nga tubig nga abunda sa iodine. Ang konsumong lima ka baso matag adlaw sa "Tubig Talino" makahatag og 120 microgram sa iodine nga makatubag sa sento porsento nga panginahanglan sa Recommended Dietary Allowance (RDA) sa hingkod nga mga lalaki. Ang usa ka hamtong nanginahangan og usa ka puno sa kutsarang iodine sa iyang tibuok kinabuhi. Hinuon, ang World Health Organization (WHO) ug United Nations Children's Fund (UNICEF) nagrekomenda sa gidaghanong iodine nga angayng makonsumo sa matag adlaw: 0-7 ka tuig, 120 mcg; 12 anyos pataas, 150 mcg; ug ang mga buros ug nagpasusong inahan, 200 mcg.

Ang kakulang sa iodine maoy nag-unang hinungdan sa menos nga abilidad sa pagkat-on ug kadaot sa utok, diin labing kusog naig-an ang utok sa mga nagtubo nga puya sa tagoangkan sa inahan. Ang mga bata nga ipanganak sa inahan nga kulang sa iodine mag-antos sa cretinism (grabeng pisikal ug paghunong sa pagtubo sa mental nga abilidad), depekto sa pagsulti, pagkabungol ug dwarfism (dili motubo).

Ang kakulang sa iodine makapataas usab sa kahigayonan nga makuhaan, mamatay ang inahan sa pagpanganak ug manganak og patay na nga fetus.

Ang goiter, ang pagburot sa unahan sa liog, usa ka komun nga sintomas sa grabeng kakulang sa iodine. Motumaw kini kon ang iodine nga usa ka kritikal nga nutrina alang sa hustong pag-obra sa thyroid gland kulang.

Ang dili kaayo makita apan labawng daghan nga komplikasyon sa kakulang sa iodine mao ang pagkunhod sa intelektuwal nga potensiyal sa usa ka bata nga mahimong makunhoran og 10 ngadto sa 15 porsento sa ilang IQ o Intelligence Quotient.

Ang kakulang sa iodine, nga maoy usa ka panginahanglan sa trace elements sa lawas sa tawo nga sayon ug dili mahal, mihugpa gihapon sa kadaghanang tawo sa kalibotan ilabi na dinhi sa Pilipinas. Dinhi sa nasod, gibanabana nga ang kakulangon sa iodine sa kabataan moabot sa 35.8%. Ilabi na sa Northern Mindanao diin maoy taas og risgo nga dapit sa IDD (FNRI-DOST, 1988). Sa pagpahigayon og 5th National Nutrition Survey sa Food ang Nutrition Research Institute sa Department of Science and Technology (FNRI-DOST) kaniadtong 1998, nahibaw-an nga 3 ngadto sa 4 sa matag 10 ka mga bata adunay kasarangan ngadto sa grabeng IDD.

Ang pagsambog og iodine sa mga asin, tubig ug ubang mga pagkaon maoy pipila ka mga posibleng paagi aron makontrolar ang IDD. Ilabi na gayod ang tubig nga maoy yanong panginahanglan sa tawo. Busa ang pagsambog og iodine niining maong nutrina nga behikulo makaabot ngadto sa mga dali ig-ong grupo sama sa mga kabos, nanimuyo sa hilit nga dapit ilabi na sa mga bukid-bukid nga kulang sa yanong tinubdan sa pagkaon nga adunay iodine sama sa isda, kinhason ug lato, sa mga dapit nga kanunay bahaon diin ang mga micronutrient sa yuta nangabanlas, kababayen-an ug kabataan.

Ang kakulangon sa mga micronutrient adunay dakong kalambigitan sa tawhanong kaayohan ug sa kaugmaran sa ekonomiya sa pobreng nasod. Kini makahatod ngadto sa pagkawala sa tawhanong kapital ug kaproduktibo sa mga mamumuo. Dili sama sa ubang mga sagubangon sa sosyal ug ekonomikanhong kalamboan, ang kakulang sa micronutrient makakunhod sa gamayng gahin alang sa publikong panglawas. Ang pagsulbad sa kakulangon sa mga micronutrient, sama sa  IDD, usa sa mga problema sa nasod nga kinahanglang hatagag dinaling pagtagad.

Ang iodinated water nga namugna nila ni Dr. Mario V. Capanzana, Ms. Marcela C. Saises, Ms. Janet A. Vaguchay, Mr. Mariano C. Cabagbag ug Ms. Rosemarie G. Garcia, mga tigpanukiduki sa Food Science and Technology Division sa Food and Nutrition Research Institute, dakog ikatabang sa kampanya sa gobyerno nga makontrolar ang IDD. Usa kini ka teknolohiya nga yano ug wala na magkinahanglan og sopistikadong kahimahan. Ang teknolohiya sayon nga maaplay sa mga lalawigan ug sa mga dapit nga adunay hinlo, luwas ug mainom nga sistema sa tubig.

Ang ilimnong tubig nga abunda sa iodine, ginama gikan sa crystal clear distilled o purified o ordinaryo nga tubig nga luwas gikan sa bisan unsang mga mikroorganismo nga magdalag mga sakit. Kini mas lami kay sa bisan unsang tubig nga gisulod sa botelya nga imong napalit sa mga tindahan. Apan kini kinahanglang ibutang sa bugnaw ug mala nga dapit nga libre sa mga insekto ug ilaga nga halayo usab gikan sa direktang kainit sa Adlaw. Kon matago sa ingon aning kondisyon molungtad kini og unom ka bulan nga dili madaot.

Mahimo usab kining isagol sa luwas, hinlo nga mainom nga tubig sa mga banga, jugs ug uban pang susamang sudlanan sa tubig. Kon makonsumo nga regular uban sa mga pagkaon nga abunda usab sa iodine sama sa isda, kinhason, seaweeds, iodized salt ug iodine-fortified foods, ang "Tubig Talino" maghatag og dakong paglaom nga malikayan na ang IDD sa haduol nga ugma.

Sa Tubig Talino nga imong mainom, makaseguro ka nga makasinati og himsog nga panglawas ug abtik!

Alang sa dugang impormasyon ning maong teknolohiya mahimong makontak si Dr. Corazon VC. Barba, ang Direktor sa Food and Nutrition Research Institute, DOST, sa adres Gen. Santos Avenue, Bicutan, Taguig, Metro Manila 1631, o sa Tel/Fax: 837-2934. 837-3164; e-mail: cvcb@fnri.dost.gov.ph; o duawa ang websayt sa FNRI-DOST: www.fnri@dost.gov.ph.