50 Ka Mga Paagi Aron Malikayan Ang Diabetes

ANG panud-ong sa sakit nga diyabetes dili maayo. Dinhi sa Asya, ilabi na sa Pilipinas, kusog nga misaka ang kaso sa mga naig-an sa diyabetes. Sa atong nasod lang daan, pananglitan, ang lokal nga estadistika nagbanabana nga mosobra na sa 4 ka milyon ang mga diyabitiko, diin sobra sa 3 ka milyon ang wala masayod nga aduna sila niini. Sa 1 ka milyon nga mga Pilipino nga nasayod nga gilaygay sila ning maong sakit, mga 200 ka libo lang ang nagpaubos sa inantigong pagtambal.

Usa kini ka makahisagmuyo nga estado alang kanato. Apan kining diyabetes mahimo pang mapugngan aron dili makalaygay sa kadaghanan sa mga Pilipino ug makakalas og minilyon ka kinabuhi sa mosunod nga katuigan. Aniay 50 ka praktikal nga mga paagi nga makatabang aron malikayan nga maig-an sa diyabetes. Basaha!

1. Mokaon lang og mga tulo ka onsa sa karne, manok ug isda sa usa ka dulot (sama sa gidak-on sa usa ka set nga baraha).

2. Himoa nga ang usa ka dulot nga diyotayng pagkaon ingon sa daghan pinaagi sa pagsukad niini sa gamayng plato.

3. Sulayan nga dili makaon og esnaks samtang nagluto o naghinlo sa kosina.

4. Sulayan nga mokaon og nutrisyonal nga pagkaon o esnaks sa regular nga oras.

5. Seguroon nga mokaon og pamahaw matag adlaw.

6. Mogamit og diyotay sa gipreserbar nga mga karne. Aduna kiniy taas nga sodyum.

7. Mokonsumo sa mga pagkaon nga daghag lanot kun fiber.

8. Makig-angay sa kan-onong panghimagas ngadto sa mga higala, sa pamilya o di ba sa kauban sa trabaho.

9. Sulayan ang gibarbekyo nga manok imbes nga cheeseburger.

10. Hulipan og salad ang French fries.

11. Mahimong maghaon og daghang vegetable salad, unya bahinon kini ngadto sa mga higala o kauban sa pamilya.

12. Sulayan ang pagpirito o pagluto sa mga sud-an nga diyotay ang butter o manteka.

13. Moinom og usa ka basong tubig o unsa pa diha nga ilimnong walay kalori 10 ka minutos usa mokaon.

14. Imbes nga motan-aw og TV, maminaw sa musika samtang nagkaon.

15. Maghinay sa pagkaon. Ang estomago mogugol og 20 minutos sa pagpadala og signal ngadto sa utok nga ikaw nabusog na.

16. Mogamit og kutsarita, salad forks o mga kagamitan nga alang sa bata kay kini makatabang kanimo sa paghinay sa pagkaon og diyotay lang ang makaon.

17. Kibhangan ang kasagaran nga gidaghanon sa pagakan-on ug mokaon sa tukmang oras apan ginagmay.

18. Ipakita sa imong mga anak ang sayaw nga imong kinaham niadtong sama ka pa niya og edad.

19. Ipatugtog ang musika og makig-jamming sa mga anak samtang naglihok sa mga buluhaton sa panimalay.

20. Dili mokaon og sitserya kun junk food samtang nagtan-aw og TV.

21. Personal nga ihatod ang imong mensahe ngadto sa kauban sa trabaho imbes nga ipadala sa e-mail.

22. Gamiton ang hagdanan sa pagsaka ngadto sa imong trabahoan.

23. Kibhangan ang kanunayng paggamit sa telepono sa pagtawag sa mga higala.

24. Mouban sa mga higala nga regular nga magbaklay paingon sa trabahoan o mag-jogging.

25. Iparking ang imong sakyanan sa halayo sa paboritong tindahan ug mall.

26. Manaog gikan sa bus bisan halayo pa sa kanaoganan ug unya maglakaw na lang paingon sa balay o trabahoan kaduha matag semana.

27. Manghulam og exercise video gikan sa tindahan o sa basahonan kun library.

28. Sulayan nga mopalit og preskong prutas o utanon matag higayon nga mag-shopping sa groseri.

29. Dili mag-shopping kon walay sulod ang tiyan ug maghimo og listahan usa mopaingon sa groseri.

30. Basahon ang mga label sa mga pagkaon. Pilion ang mga pagkaon nga ubos ang tambok, saturated fat, kalori ug asin.

31. Maghinay-hinay panahon sa esnak. Ang pagkaon og usa ka bolsita sa low-fat popcorn mogugol og hataas nga oras kaysa pagkaon og usa ka hiwa nga keyk.

32. Panitan ug kan-on ang orange imbes nga moinom og orange juice.

33. Ang macaroni ug low-fat cheese mahimong usa ka lamian nga pagkaon. Idulot kini uban ang paboritong vegetable dish ug salad.

34. Pilion ang veggie toppings sama sa spinach, broccoli ug peppers alang sa imong pizza.

35. Sulayan ang nagkalainlain apan lamiang resipe alang sa pagluto og karne, manok ug isda.

36. Motomar og mga suplementong bitamina ilabi na kon dili balanse ang nutrina sa gikonsumo nga mga pagkaon.

37. Imbes nga asin, magluto nga adunay nagkadaiyang pangsahog.

38. Moinom og tsa’s nga paliya.

39. Atimanon ang kaugalingon nga dili mosobra sa ideyal nga timbang ug mahayblad.

40. Seguroon nga ang gikonsumong esnak nutrisyonal.

41. Makighinabi samtang nagkaon og prutas uban sa pamilya ug kahigalaan.

42. Pagdala og botelya sa tubig nga imong magustoan ug moinom og tubig gikan niini sa matag higayon nga imong gikinahanglan.
43. Sulayan ang pagtipig og talaan sa unsa may gikaon sa usa ka semana. Makatabang kini nga imong mabantayan kon misobra ka na sa naandan nga pagakan-on o mikaon sa mga pagkaon nga taas og tambok o kalori.

44. Pagpahiling sa doktor matag karon ug unya aron masuta o mamonitor ang lebel sa asukal sa dugo ug aron usab mahibaw-an kon anaa na ba ikaw sa risgo nga maig-an sa diyabetes o aduna na niini.

45. Mosulay og bag-ong aktibidad o pagkaon kausa sa usa ka semana.

46. Sulayan ang halawom nga pagginhawa, hinay-hinay nga paglakaw o magrelaks ug maglingaw-lingaw pinaagi sa pagpaminaw sa imong paboritong R&, jazz, soul o mellow music.

47. Hatagan og panahon ang kaugalingon nga magbasa og maayong mga libro, hataas nga panahon sa pagkaligo o meditasyon.

48. Dili mokaon tungod ka na-boring o adunay prustrasyon, ilabi na kon wala kutasi.

49. Hatagag bili ang kahimsog sa panglawas isip labing mahal nga gasa gikan sa Ginoo. Hinumdoman nga kinahanglan kitang mokaon aron mabuhi ug makaangkon og maayong panglawas.

50. Dili mosawom sa lebel nga ingon sa wala nay pagkaon ugma o morag mahutdan og pagkaon mao nga mag-inulit sa pagkaon.

Dugang niining 50 ka mga praktikal nga paagi, sa ngadto-ngadto, makaplagan usab nimo ang ubang mga paagi aron mapugngan ang type 2 diabetes ilabi na kon duna kay commonsense, determinasyon, nutrisyonal nga mga pagkaon ug pisikal nga aktibidad.