Segurado ang Merkado sa mga Mag-uuma sa Organikong Humay sa Negros

MALIPAYON ning mga adlawa ang mga prodyuser sa organikong humay sa Negros Occidental. Kini ang gagmayng mga mag-uuma kinsa nagtikad og pipila ka ektarya o mas gamay pa sa usa ka ektarya. Apan ang ilang proyekto mahimong magmalamposon ingon nga negosyo kay ang organikong humay usa ka high-value product nga padayong misaka ang panginahanglan gumikan sa pagdaghan sa mga tawo nga nanagpakabana sa kahimsog sa panglawas.

Sa miaging Enero 8, sobra sa 20 ka mag-uuma sa organikong humay gikan sa Bago City, Binalbagan, Silay City ug daghan pang uban ang nakigkita kang Ramon Uy, kinsa sa miaging tuig nagtukod og Ecological and Agricultural Development Foundation nga nagtumong sa pagtabang sa mga mag-uuma nga mahimong entreprenor ug maghunahuna nga negosyo ang pagpananom.

Atol sa miting, ang mga manananom og humay ug Agri-Eco nagkasabot nga ang organikong humay sa mga mag-uuma paliton sa garantisadong presyo nga P18 kada kilo, nga bayrag cash inighatod niini. Ang Agri-Eco maoy mopalit sa tanang organikong humay nga naprodyus nga ila usab nga galingon ug ibaligya pinaagi sa kaugalingon nilang marketing network. Ang Agri-Eco magmuntar usab og village level mill nga eksklusibong gamiton sa paggaling sa organikong humay.

Usa sa mga mingtambong si Fr. Sol Puentespina sa Binalbagan kinsa mitabang sa mga mag-uuma sa pag-edukar nila sa pagprodyus og mga produkto sa umahan pinaagi sa natural nga paagi sa pagpananom. Kini nagpasabot sa pagpanudlo sa praktikal nga mga paagi sa paghimo sa kaugalingon nilang abono ug pest control concoctions sama sa fermented plant and fruit juices, paggamit sa indigenous microorganisms, vermicompost, vermi tea ug uban pa.

Laing mitambong mao si Pastor Jerry A. Dionson, kinsa nangulo sa Humayan Ministry sa Brgy. Busay, Bago City. Ang Bago, matod niya, maoy rice bowl sa Negros. Sa minglabayng pipila ka tuig, siya ug ang iyang mga mag-uuma nagkombertir sa kanhi kombensiyonal nga mga humayan ngadto sa organic rice farms. Sa pagka karon, nakakombertir na sila og 10.5 ektaryas ngadto sa organic rice farms nga gitikad sa unom ka mag-uuma.

Ang pagbalising gikan sa kombensiyonal nga pagpananom sa humay migugol og labing menos tulo ka tuig. Walay gigamit nga kemikal nga abono ug pestisidyo. Hinuon, ang luna giandam gayod og maayo. Labing menos lima ka subli ang gihimong pag-arangkada sa power tiller sa pagbugwal sa yuta. Ang luna giesprehag katulo sa indigenous microorganisms (IMO). Sertipikadong mga binhi ang gigamit nga husto ang pagkasabod ug pagbalhin niini sa basak nga tamnan. Human sa pagsudlay sa luna, mga 2 ngadto sa 2.5 ka toneladang vermicast ang giaplay matag ektarya. Ang nanagtubo nga humay regular nga esprehan og fermented plant and fruit juices, calcium phosphate ug uban pa.
Matod ni Dionson nga sa unang tuig sa rehabilitasyon, nakaani silag 75 ka kaban matag ektarya. Hinuon, sa 2009, ang sagad nilang naani misaka ngadto sa 128 ka kaban matag ektarya. Dako na ang kitaon niining maong ani tungod kay ang gasto sa produksiyon ubos lang sa P14,700 matag ektarya.

Nagtuo ang mga nanagpromot sa organikong humay nga duna gyoy dakong kuwarta sa pagpananom og organikong humay. Labi na kay ang gisitar nga presyo sa mga mag-uuma gidawat man sa Eco-Agri Foundation ug migarantiya nga kini ipatuman gyod sa husto.

Sinulat ni Zac B. Sarian nga gihubad sa Binisaya ug napatik sa Bisaya magazine